Wiele kobiet po usłyszeniu słowa mięśniak zaczyna się martwić o swoje zdrowie. Na szczęście w tym przypadku nie ma powodów do dużego niepokoju, bowiem mięśniaki należą do grupy nowotworów niezłośliwych. Nie oznacza to bynajmniej, że nie należy nic z nimi robić – konieczne są regularne wizyty kontrolne, a w określonych przypadkach ich usunięcie, ale nie grożą od razu jakieś drastyczne metody leczenia. Ponieważ mięśniaki rozwijają się wolno i przez długi czas nie dają żadnych objawów, to wiele kobiet może nie mieć świadomości tego, że je w ogóle posiada.
Charakterystyka mięśniaków macicy
Mięśniaki macicy zbudowane są z takich samych tkanek, jak ścianki tego narządu. Często też nazywane są włókniakami, przeważnie przybierają niezłośliwą postać. Istnieje niewielkie ryzyko, że w którymś momencie przekształcą się w nowotwór złośliwy, jednak dla wielu kobiet taka diagnoza jest w pierwszej chwili szokująca. Mięśniaki dzielą się na kilka grup, zależnie od ich wielkości oraz lokalizacji. Rzadko występują jako pojedyncze guzy, przeważnie spotyka się je w grupach po kilka, a nawet kilkanaście. Bardzo różne są też ich rozmiary, przeważnie jest to od 2 do 12 cm, ale zdarzają się też znacznie większe. Jeśli w macicy mięśniaków będzie więcej, to może ona stracić swój pierwotny kształt. Wśród mięśniaków można wydzielić następujące ich rodzaje. Mięśniaki podsurowicówkowe zlokalizowane są na zewnątrz macicy, w stronę błony surowiczej, która pokrywa narząd od strony jamy brzusznej. Mięśniaki podśluzówkowe zaczynają rosnąć w stronę wnętrza narządu, co powoduje wybrzuszenie jej śluzówki. Niekiedy ich rozmiary są tak duże, że wypełniają całe wnętrze, zdarzały się nawet przypadki „rodzenia mięśniaka„, czyli wydalania go przez narządy rodne kobiety. Z kolei w przestrzeniach pomiędzy blaszkami więzadła szerokiego pojawiają się mięśniaki międzywięzadłowe, będące trzecim ich rodzajem.
Przyczyny powstawania
Pomimo wielu badań i obserwacji współczesna medycyna nie do końca poznała wszystkie przyczyny powstawania mięśniaków macicy. Najczęściej pojawiają się one w okresie rozrodczym, statystyki pokazują, że około 75% wszystkich kobiet miało z nimi kiedyś do czynienia. Ze względu na swoją wielkość są stosunkowo łatwe do wykrycia, albo w czasie badania ginekologicznego, albo podczas USG narządów rodnych. Wśród najczęstszych powodów pojawiania się mięśniaków wymieniane są zaburzenia hormonalne. Mięśniaki często wykrywane są bowiem u kobiet, które z jednej strony mają wysoki poziom estronegów, a z drugiej znacznie obniżony progesteronu. Ale nie jest to regułą, ponieważ nie każda kobieta z wysokim poziomem estrogenów na mięśniaki choruje. Statystycznie mięśniaki pojawiają się też częściej u kobiet, które nigdy nie rodziły, a także wtedy, gdy się zażywa niektóre leki hormonalne. Zauważono również, że w wielu przypadkach występuje dziedziczenie mięśniaków nawet do trzech pokoleń. Jednak ta obserwacja także nie jest regułą, podobnie jak to, że po menopauzie zaczynają się zmniejszać.
Objawy
U wielu kobiet rozwój mięśniaków jest praktycznie niezauważalny i nie daje żadnych niepokojących objawów. Panie rzadko badające się u ginekologa mogą nawet przez kilka lat nic o nich nie wiedzieć, a przez ten czas guzy mogą osiągnąć spore rozmiary. Czasami objawy się pojawiają, jednak są one lekceważone lub zwalane na inne dolegliwości. Mięśniaki podsurowicówkowe i śródścienne czasami mogą sprawić ból, gdyż uciskają na sąsiadujące narządy. Bóle te są bardzo różne, począwszy od przypominających rwę kulszową, aż do niewielkiego pobolewania podbrzusza. W niektórych przypadkach może się także pojawić parcie na pęcherz lub odbytnicę, nietrzymanie moczu oraz zaparcia. Skutkiem wzrostu mięśniaków podśluzówkowych są bolesne, przedłużające się miesiączki, często ze skrzepami, oraz krwawieniami pomiędzy menstruacjami. To z kolei może doprowadzić do anemii, niewydolności krążenia, osłabienia i bólów głowy. Zdarza się, że mięśniaki zlokalizowane tuż pod śluzówką są powodem bezpłodności, przedwczesnych porodów i poronień.
Leczenie
W wielu przypadkach wykryte mięśniaki pozostawia się bez żadnej ingerencji, jedynie pod obserwacją, czy nie dzieje się z nimi coś niepokojącego. Na pewno potrzebne jest dokładne badanie ginekologiczne, przeważnie uzupełnione o USG. W oparciu o te badania, a także przeprowadzony z kobietą wywiad, lekarz podejmuje decyzję o tym, co dalej robić. Na pewno wskazaniem do ich usunięcia są uciążliwe dolegliwości, które przeszkadzają w codziennym życiu lub nawet uniemożliwiają normalne funkcjonowanie. Podobnie jest w przypadku, gdy guzy szybko rosną, wtedy też przeważnie podejmowana jest decyzja o zabiegu. Przy mniejszym poziomie dolegliwości niejednokrotnie wystarczy leczenie farmakologiczne, w postaci środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, jeszcze do niedawna często stosowano także terapię hormonalną, od której się obecnie odchodzi. Z kolei przy poważnych zmianach może okazać się konieczne nawet usunięcie macicy, choć przeważnie zabieg ogranicza się do usunięcia powstałych zmian chorobowych. Mięśniaki można też leczyć za pomocą embolizacji, polegającej na zahamowaniu dopływu krwi do guza i spowodowania tym samym jego obumarcia.
