Wątroba jest jednym z narządów, którego choroby przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości. Mogą się przez lata rozwijać niezauważone, a gdy pojawią się widoczne symptomy, to przeważnie stan jest już mocno zaawansowany. Dokładnie tak jest z marskością, jednym z popularniejszych schorzeń związanych z tym narządem. Jest to niestety choroba nieodwracalna, dlatego też tak ważna jest profilaktyka. Wątroba jest bardzo wytrzymałym narządem i dużo zniesie, ale jak się z pewnymi rzeczami przesadzi, to nawet ona może nie dać rady.
Dlaczego należy się troszczyć o wątrobę
Wątroba jest największym organem w naszym ciele, przeciętnie waży około dwóch kilogramów. Przez wielu jest uważana za wieloczynnościową fabrykę, w której zachodzą liczne procesy chemiczne, niezbędne do sprawnego funkcjonowania organizmu. Organ ten składa się z dwóch części nazywanych płatami. W razie potrzeby, na przykład choroby czy wypadku, dużą jej część można usunąć, co nie wpłynie negatywnie na jej funkcjonowanie. Główną jej rolą jest oczyszczanie organizmu z różnego rodzaju toksyn i szkodliwych substancji, jakie cały czas się pojawiają w wyniku przemian metabolicznych i są dostarczane z zewnątrz. Jej działanie jest szczególnie widoczne po spożyciu alkoholu, gdy potrafi go w całości zneutralizować. Poza tym wątroba pełni rolę energetycznego zbiornika, bowiem wytwarza i gromadzi glikogen, czyli podstawowe paliwo dla komórek. Organ ten jest odpowiedzialny za gospodarkę tłuszczową i białkową, przekształca bowiem węglowodany i białka w tłuszcze, a jednocześnie produkuje większość białek zawartych w osoczu. Ze względy na swoją budowę wątroba magazynuje dużą ilość krwi, którą w razie potrzeby może szybko oddać do krwioobiegu.
Przyczyny marskości wątroby
Długotrwałe narażenie wątroby na niekorzystne czynniki, czy to systematyczne podtruwanie alkoholem, czy różnego rodzaju choroby, mogą spowodować proces degeneracji. W jej wnętrzu zaczynają powstawać zmiany zwyrodnieniowe, zwłóknienia zaczynają zastępować zdrowe tkanki, i w rezultacie organ ten przestaje spełniać swoje funkcje. Niekiedy trwa to niezauważenie latami, przede wszystkim zaburzeniu ulega usuwanie toksyn, przetwarzanie składników odżywczych i produkcja białek i żółci. U dużej części chorych choroba rozwinęła się z powodu nadmiernego spożycia alkoholu. Etanol w dużych ilościach spowalnia procesy metaboliczne, a tym samym prowadzi do nieodwracalnych zmian. Częstą przyczyną występowania marskości jest także wirusowe zapalenie typu C. Ocenia się, że nawet 20% wszystkich zakażonych ma dolegliwości prowadzące w rezultacie do marskości. Również inne choroby, w tym o podłożu genetycznym, mogą spowodować problemy z tym narządem. Choroba wieńcowa, otyłość i cukrzyca sprzyjają otłuszczaniu wątroby, a w konsekwencji do problemów z marskością. Bardzo negatywnie na stan tego narządu wpływa też żółć, wszystkie choroby utrudniające jej odpływ także są potencjalnym źródłem problemów.
Objawy marskości wątroby
Pierwsze objawy marskości wątroby są niezauważalne, przez wiele lat choroba ta może się rozwijać bez żadnych widocznych dolegliwości. Drugi etap to objawy, które bardzo często łączone są z innymi schorzeniami, i albo zostają zlekceważone, albo leczone w niewłaściwy sposób. Do takich objawów zaliczają się między innymi bezsenność, świąd skóry, zmniejszenie apetytu i wzdęcia, a także uczucie chronicznego zmęczenia. Faza ta może trwać kolejny spory okres czasu, do momentu gdy zaczynają się pojawiać zagrażające życiu powikłania. Wynikają one z takiego zmniejszenia czynnej objętości, że organ nie jest w stanie spełniać swoich podstawowych funkcji, a dodatkowo z zaburzeń związanych z żyłą zwrotną. Lista objawów w takim stanie jest naprawdę długa, u wielu chorych pojawiają się one w różnej konfiguracji. Pojawia się między innymi żółtaczka, krwawienie i siniaki, zaburzenia psychiczne, bolesne skurcze podudzi zanik mięśni. Bardzo charakterystyczne są tak zwane pajączki wątrobowe, czyli gwieździste naczyniaki na twarzy, kończynach i klatce piersiowej. Z objawów zagrażających życiu występują na przykład krwotoki z układu pokarmowego, powstałe w wyniku pękania żylaków.
Jak leczyć wątrobę
Marskość wątroby jest chorobą, na którą nie ma lekarstwa, zachodzące w tym organie zmiany są nieodwracalne. Leczenie sprowadza się do tego, żeby w jakiś sposób zahamować proces niszczenia aktywnej tkanki, dlatego bardzo duże znaczenie ma szybka diagnoza. Chory kierowany jest na specjalistyczne badania, między innymi wykonuje się próby wątrobowe oraz USG, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Wybór odpowiedniego schematu leczenia uzależniony jest od stanu narządu i przyczyn, z jakich znalazł się on w takim stanie. Leki wykorzystuje się w niewielkim stopniu, raczej w kierunku leczenia schorzenia, które stało się przyczyną marskości. Niezwykle ważne jest wykluczenie czynników wpływających na uszkodzenie wątroby, dotyczy to przede wszystkim alkoholu i przebywania w toksycznym środowisku. Konieczna jest odpowiednia dieta, która z jednej strony dostarczy niezbędnych składników odżywczych, a z drugiej nie będzie obciążała organizmu. Powinna mieć ona zmniejszoną ilość tłuszczów przy jednocześnie dość wysokiej zawartości białka.
