Czyraki to dość powszechna dolegliwość skórna, pojawiająca się u wielu osób na owłosionej skórze. Wydają się mało groźne, jednak źle leczone albo zbagatelizowane mogą być powodem poważniejszych dolegliwości. Dlatego też po ich wykryciu należy udać się niezwłocznie do lekarza, który zaproponuje odpowiednie leczenie. Domowe środki mogą działać wspomagająco, ale nie powinno się opierać jedynie na nich. Właściwie zdiagnozowane i leczone czyraki najczęściej nie dają żadnych powikłań i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia.
Czym są czyraki
Czyrakami nazywa się ropne zapalenie mieszków włosowych i ich okolic. Z tego też powodu spotyka się je wyłącznie na owłosionej skórze, dotyczy to jednak praktycznie całego ciała z wyłączeniem dłoni i podeszw. Na początku choroby pojawia się niewielkie zaczerwienienie, zmieniające się z czasem w niewielki guzek. Ten po upływie kilku dni zaczyna się robić biały, a pod skórą gromadzi się ropa. Zmiany mogą mieć nawet kilka centymetrów wielkości, a charakterystycznym objawem jest mocny ból przy dotykaniu, nacisku czy poruszaniu się. Czyraki najczęściej pojawiają się na pośladkach, twarzy, szyi, w pachwinach i pod pachami. Bolesne zgrubienia na powiekach, znane wielu osobom jako jęczmienie, także są jedną z odmian czyraków. Czyraki występują pojedynczo lub w większych grupach. Takie zbiorowisko czyraków nazywane są karbunkułem, może ono objąć swoim zasięgiem nawet kilkadziesiąt sąsiadujących mieszków włosowych. U wielu osób czyraki są schorzeniem nawracającym się, szczególnie jeśli mają one obniżoną odporność czy pracują w złych warunkach higienicznych.
Skąd się biorą czyraki
Na naszej skórze można spotkać mnóstwo bakterii, w tym dość rozpowszechnione gronkowce. Jeśli z jakiegoś powodu skóra zostanie uszkodzona, to w tym miejscu bakterie wnikają do organizmu i zaczynają się namnażać. Przeważnie układ odpornościowy daje sobie z tym radę, ale w pewnych sytuacjach to właśnie drobnoustroje zwyciężają. Jeśli bakterie wnikną do wnętrza mieszka włosowego, to zapalenie rozwija się właśnie w nim, tworząc bolesny, wypełniony ropą guz. Na powstawanie czyraków duży wpływ ma też ogólny stan danej osoby. Niektóre choroby, na przykład cukrzyca, ogólne osłabienie układu odpornościowego i nieodpowiednie odżywianie zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia choroby. Niewłaściwa higiena to z kolei większe ryzyko wystąpienia na skórze bakterii gronkowca, które są bezpośrednią przyczyną powstania zapalenia. Czyraki często pojawiają się także u osób, których skóra ma kontakt z agresywnymi związkami chemicznymi.
Objawy czyraka
Objawy czyraka są bardzo charakterystyczne i łatwe do rozpoznania. Skóra w okolicy zmian jest mocno zaczerwieniona, a w środku tworzy się twardy wrzód o wielkości około centymetra. W kolejnych stadiach zmiany się powiększają, stają się miękkie i wypełniają się ropą. Czyraki pojedyncze dotyczą wyłącznie jednego mieszka włosowego, mnogie obejmują większą ich ilość, sąsiadujących ze sobą. Z kilkudniowych czyraków przy ucisku lub po nacięciu wydobywa się ropa, z wraz z nią uwalniają się także zmienione tkanki, tak zwany czop martwiczy. Po zakończeniu wydalania czopu i ropy następuje etap gojenia się zmian skórnych. W wielu przypadkach pozostaje po nich widoczna blizna, której wielkość uzależniona jest od wielkości czyraka. Ze względu na zapalenie bakteryjne czyrakom często towarzyszą typowe objawy infekcji, czyli osłabienie, gorączka i zmiany w badaniach krwi.
Leczenie czyraków
Już po zauważeniu pierwszych objawów należy bezzwłocznie udać się do lekarza, gdyż nieleczone zmiany mogą być niebezpieczne dla zdrowia. Bardzo ważne jest, żeby pod żadnym pozorem nie rozdrapywać guza ani nie przebijać go igłą, gdyż może to spowodować rozszerzenie się infekcji. Bardzo niebezpieczne mogą być czyraki zlokalizowane na nosie i wargach. Ich wygniatanie może spowodować przedostanie się bakterii do krwioobiegu i niezwykle groźne zapalenie opon mózgowych. Na początkowym etapie leczenia można samemu założyć opatrunek ze środkiem odkażającym, a gdy zacznie sączyć się ropa pomaga przemywanie spirytusem salicylowym. Standardową procedurą jest też przykładanie opatrunków zawierających antybiotyk. Przy pojedynczych czyrakach to wystarczy, przy większej ilości antybiotyk należy też podać doustnie. W celu złagodzenia dolegliwości bólowych polecane jest przykładanie wilgotnych, ciepłych kompresów. Nieleczone czyraki mogą być powodem sepsy i wielu innych powikłań, szczególnie niebezpiecznych jeśli bakterie dostaną się do krwi. Przy nawrotach choroby konieczne może się okazać dłuższe leczenie antybiotykami.
Jak się zabezpieczyć przed czyrakiem
Czyraki ze względu na duże rozpowszechnienie bakterii gronkowca mogą zagrażać każdemu, dlatego warto się przed nimi zabezpieczyć. Przede wszystkim należy dbać o odporność, a dla tego kluczową rolę odgrywa odpowiednie odżywanie się. Ważna jest też codzienna higiena, regularne kąpiele i używanie odpowiednich kosmetyków pozwolą na zachowanie skóry w czystości. Aby ograniczyć ryzyko zakażenia należy też dezynfekować wszystkie nacięcia na skórze i ranki, które mogą stać się potencjalnym miejscem stanu zapalnego. Jeśli ktoś z rodziny zachoruje, to bardzo ważne jest, aby jego pościel i odzież była dobrze wyprana.
