Problemy ze snem dotykają sporą część naszego społeczeństwa. Wielu ludziom trudno sobie nawet wyobrazić, że są tacy, którzy nie mogą spać, a tymczasem jest to zjawisko coraz częściej spotykane. Zbyt krótki, urwany sen nie spełnia swojej podstawowej roli, to znaczy organizm w czasie niego nie odpoczywa. Jeśli trwa to kilka dni, to jeszcze nic strasznego się nie dzieje. Jednak kłopoty z zasypaniem występujące kilka razy w tygodniu przez miesiąc lub dłużej to już poważne wyzwanie dla organizmu. Pojawia się wtedy rozkojarzenie, zmęczenie i gorsza sprawność motoryczna, a w stanach przewlekłych dodatkowo osłabienie i obniżenie odporności.
Dlaczego pojawiają się problemy ze snem
Przyczyny bezsenności są bardzo różne, i co najważniejsze, niekiedy ciężko je jednoznacznie określić. U dużej grupy osób cierpiących na te dolegliwości największy wpływ na stres. Ciężka sytuacja życiowa, śmierć lub choroba kogoś bliskiego, utrata pracy czy problemy rodzinne lub finansowe mają ogromny wpływ na kondycję psychiczną. Nieumiejętne radzenie sobie z tym, a tym bardziej nawarstwianie się problemów powoduje, że w trakcie nocy zamiast odpoczynku myśli cały czas są zaprzątane stresogennymi sytuacjami. Często występującymi powodami problemów ze spanie są też różnego rodzaju zaburzenia fizyczne. Zalicza się do nich między innymi zespół niespokojnych nóg, bezdechy podczas snu, zaburzenia rytmu snu czy okresowe ruchy kończyn. Konieczność częstego wstawania do ubikacji, spowodowana chorobami prostaty czy nerek, powoduje wybudzanie, a później kłopoty z ponownym zaśnięciem. Za zaburzenia snu odpowiedzialne są także niektóre leki, jakie się stosuje podczas kuracji. Na jakość snu wpływ ma także wiek, osoby starsze znacznie częściej się skarżą na takie dolegliwości.
Wpływ snu na jakość życia
Sen jest niezwykle ważny dla funkcjonowania naszych organizmów, to właśnie w trakcie niego następuje regeneracja po kilkunastu męczących godzinach. Dlatego też wszelkie jego zaburzenia są w dłuższym okresie czasu mocno uciążliwe i kłopotliwe, a mogą też zacząć negatywnie wpływać na całe życie. Jeśli ktoś długo nie może zasnąć, często się później wybudza, a jego sen to ciągłe czuwanie, to po takiej nocy obudzi się bardziej zmęczony niż wypoczęty. Kilkanaście czy kilkadziesiąt takich nocy to przede wszystkim coraz większe zmęczenie organizmu, mniejsza koncentracja i wydajność. Co więcej, długotrwałe zaburzenia snu mogą stać się przyczyną wielu poważniejszych schorzeń, których leczenie
później będzie długotrwałe i kosztowne. Często problemy z bezsennością są początkiem depresji, dlatego też w żadnym wypadku nie należy ich lekceważyć. Wiele osób na początku nie zwraca uwagi na takie zaburzenia, lub też się nimi specjalnie nie przejmuje. Jeśli jednak po dłuższym czasie nie chcą one ustąpić, to najwyższa pora na to, żeby odwiedzić lekarza i poszukać źródła problemu. Dobrym pomysłem jest prowadzenie systematycznych zapisków związanych długością i jakością snu, które mogą być bardzo przydatne przy ewentualnym leczeniu.
Co robić przy bezsenności
Zaburzenia snu można spróbować wyleczyć bez sięgania po środki farmakologiczne, choć nie zawsze jest to możliwe. W pierwszej kolejności należy zacząć od znalezienia przyczyny, która jest źródłem tych problemów. Nie zawsze będzie możliwe jej wyeliminowanie, jednak dzięki zastosowaniu pewnych metod można zwiększyć higienę snu i sprawić, że będzie on miał lepszą jakość. Zasady te są bardzo proste, a jednocześnie dają dobre rezultaty, dlatego też powinno się od nich zaczynać proces leczenia. Przede wszystkim konieczne jest uregulowanie cyklu dobowego spania, co zapewni lepsze wykorzystanie czasu spędzonego w łóżku. Należy się kłaść o regularnych porach i tak samo wstawać, nawet jeśli jest to dzień wolny od pracy. Ważny jest także czas, jaki poświęca się na sen, najlepiej jeśli też będzie on stały i regularnie utrzymywany. Należy unikać drzemek w ciągu dnia, a także przesiadywania przed ekranem telewizora czy komputera przed samym położeniem się. Trzeba też pamiętać o tym, że łóżko powinno służyć wyłącznie do spania, nie powinno się w nim czytać książek, oglądać telewizji czy tym bardziej spożywać posiłków. Jeśli zaś chodzi o posiłki, to bardzo ważną zasadą jest to, że ostatni z nich powinien być najpóźniej trzy godziny przed położeniem się.
Jak leczyć bezsenność
Jeśli pomimo powyższych zaleceń problemy ze snem nie mijają, to konieczna może się okazać konsultacja lekarska i wsparcie farmakologiczne. Stosowane leki uspokajające i nasenne można podzielić na dwie podstawowe grupy, to znaczy antydepresyjne i mające wpływ na receptory GABA-ergiczne. Leki bywają bardzo pomocne, jednak należy z nimi uważać, gdyż mogą spowodować uzależnienie. Dlatego po pierwsze ważne jest ich odpowiednie dobranie do rodzaju bezsenności, a dodatkowo zażywanie zgodnie z zaleceniem lekarza. Nawet pozornie niegroźne tabletki ziołowe także po długim okresie zażywania czasami działają uzależniająco, więc nawet na nie należy uważać. Tym bardziej należy uważać na barbiturany oraz trochę bezpieczniejsze środki z grupy benzodiazepin. Należy pamiętać o tym, że bezsenności nie można leczyć wyłącznie środkami farmakologicznymi. Powinny one być uzupełnieniem kompleksowego leczenia, łącznie z eliminacją przyczyn i psychoterapią.
