Niewielkie, czerwone wykwity na skórze, które mają tendencję do zlewania się w większe skupiska, a dodatkowo mocno swędzą, to najprawdopodobniej liszaj płaski. Choroba ta dotyka około 1 procent naszego społeczeństwa, przeważnie w wieku 30-60 lat. Zmiany skórne są mało estetyczne, a do tego niejednokrotnie mocno przeszkadzają, jednak większość z nich nie jest niebezpieczna. Co ważne, nie można się nimi zarazić, a przyczyny powstawania do dnia dzisiejszego nie są do końca poznane.
Czym jest liszaj płaski
Liszaj płaski jest chorobą, która dotyka błony śluzowe, skórę, w tym także owłosioną na głowie, a także okolice narządów rodnych oraz paznokcie. Cechuje się charakterystycznymi wykwitami, które powinno się w miarę możliwości szybko wyleczyć. Dość niebezpieczne jest umiejscowienie w jamie ustnej, gdyż nie leczony może być przyczyną groźnego nowotworu. Zmiany skórne, będące rezultatem zachorowania na tę chorobę, pojawiają się nagle i bez żadnych wcześniejszych symptomów. Pojawienie się tej choroby wiąże się z koniecznością długotrwałego leczenia, które może niekiedy trwać nawet kilkanaście miesięcy. Specjaliści wyróżniają aż kilkanaście różnych rodzajów liszaja, z których spora grupa pochodzi od miejsc, w których jest on zlokalizowany. Dotyczy to między innymi liszaja dłoni i stóp, jamy ustnej, paznokci czy narządów płciowych. Pozostałe liszaje są klasyfikowane w zależności od kształtu i postaci, w jakiej się pojawiają, i tak mamy na przykład liszaja liniowego, pęcherzowego, przerosłego, guzowatego czy obrączkowatego.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Pomimo prowadzenia wielu badań przyczyny powstawania liszaja płaskiego do dnia dzisiejszego nie są poznane. Pośród wielu przypuszczeń wymienia się między innymi choroby wątroby oraz cukrzycę, które mają istotny wpływ na cały organizm. Statystyki pokazują, że osoby mające problemy z takimi schorzeniami zapadają częściej na liszaja, ale nie odkryto dotychczas bezpośredniego związku. Zaobserwowano również zwiększoną częstotliwość występowania liszaja przy stosowaniu niektórych rodzajów leków, między innymi soli złota, arsenu, enicylaminy, metylodopy oraz kwasu paraaminosalicylowego. Według wielu specjalistów dużą rolę odgrywa także podłoże psychiczne. Silny wstrząs psychiczny czy mocny stres także uważane są za czynniki zwiększające ryzyko pojawienia
się tego schorzenia. Do potencjalnych przyczyn należy jeszcze zaliczyć występujące w organizmie reakcje immunologiczne, na przykład po przeszczepie szpiku kostnego. U wielu chorych żaden z powyższych czynników nie ma miejsca, a mimo wszystko zapadają oni na tę chorobę, należy więc przypuszczać, że wszystkie powody nie zostały jeszcze odkryte.
Objawy
Lista objawów liszaja płaskiego jest dość obszerna, i w dużej mierze zależy ona od miejsca, w którym choroba dotknęła organizm. Na odkrytej skórze kończyn czy tułowia pojawiają się charakterystyczne czerwono-sine grudki, mające tendencję do zlewania się w jedną większą postać. Na ich powierzchni często można zauważyć drobne, białe paski, nazywane też prążkami Wickhama. Grudki posiadają błyszczącą powierzchnię, a często wraz z nimi pojawiają się także bąble oraz pęcherze. Wykwity skórne przeważnie występują w grupach, od kilku do kilkudziesięciu sztuk. W tej wersji liszaja szczególnie uciążliwe jest pieczenie, przy którym niestety drapanie nie pomaga. Gdy liszaj pojawia się na głowie, to można zaobserwować podrażnienie i zaczerwienienie skóry, na której znajdują się niewielkie grudki. Towarzyszy temu osłabienie włosów, które stają się cienkie i zaczynają wypadać, aż do pojawienia się blizn. Liszaj niekiedy atakuje także paznokcie. Wtedy przybiera on formę żółtawych bruzd, niszczy płytkę paznokci i może doprowadzić do ich uszkodzenia. Liszaj narządów płciowych to silny świąd okolic intymnych, białe grudki i grubienie skóry. Jak już było wspominane, niebezpieczną postacią liszaja jest jego odmiana w jamie ustnej, gdyż może być przyczyną nowotworu. Zmiany chorobowe umiejscawiają się na wewnętrznej stronie policzków, języków i dziąsłach, a niekiedy też i ustach. Ta odmiana jest dość niemiła, gdyż towarzyszą jej zaczerwienienia, obrzęki, a nawet piekące owrzodzenia.
Leczenie
Dużym problemem przy leczeniu dolegliwości związanych z liszajem płaskim jest brak znajomości przyczyn jego powstawania. W związku z tym obecnie stosuje się przede wszystkim leczenie objawowe, mające na celu złagodzenie dolegliwości związanych ze zmianami na skórze czy błonach śluzowych. Medycyna oferuje między innymi leki antyhistaminowe, ograniczające pieczenie i świąd, a jako wspomaganie kuracji fototerapię oraz glikokortykosteroidy. Fototerapia jest coraz częściej stosowana przez lekarzy, gdyż daje naprawdę dobre rezultaty, a jednocześnie jest bezpieczna i łatwa do wykonania. Lekarze często zapisują także sterydy pod różną postacią. Przy niewielkich zmianach
stosuje się smarowanie odpowiednimi maściami, natomiast przy zmianach większych może być konieczna kilkutygodniowa kuracja doustna. Przy leczeniu liszaja nie można pominąć domowych sposobów. Duże ukojenie przynoszą kąpiele w owsiance, do płukania jamy ustnej można użyć siemienia lnianego albo wyciągu z malwy.