Wbrew swojej nazwie zęby mądrości nikomu nie dodały rozumu, ale za to niejednej osobie sprawiły wiele problemów. Ich nazwa wzięła się od wieku, w którym one wyrastają, najczęściej jest to pomiędzy 17 a 25 rokiem życia. Niekiedy czas ten może się przedłużyć nawet do 40 lat, a u pewnej grupy osób nie pojawiają się wcale. Ze względu na swoje położenie zęby mądrości nie tylko znacznie częściej się psują, ale też ich leczenie jest dużo trudniejsze. Dlatego też powszechne jest ich prewencyjne usuwanie, nawet jeśli nie przysparzają żadnych dolegliwości.
Po co są zęby mądrości
Naukowcy do dnia dzisiejszego nie wiedzą w stu procentach, dlaczego natura pozostawiła nam ósemki. Należą one do grupy zębów trzonowych, więc ich podstawową funkcją jest żucie i rozdrabnianie pokarmów. O ile jednak dla naszych przodków były bardzo przydatne, o tyle dla współczesnego człowieka już niekoniecznie. Wprawdzie wielu stomatologów uważa, że nadal ósemki mają znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania jamy ustnej, to jednak obserwacje nie potwierdzają, żeby ich brak powodował jakieś negatywne skutki. Być może ewolucja sama rozwiąże problem ósemek, ponieważ coraz większa ilość ludzi wcale ich nie ma. U części z nich zęby jedynie się zawiązują, ale nie wyrastają, natomiast u pozostałych nie ma nawet po nich śladu. Na pewno jednak ich posiadacze nie stają się od tego faktu mądrzejsi. Samo położenie zębów mądrości też jest problematyczne, gdyż umieszczone są one tak daleko, że przy normalnym żuciu często nawet pokarm tak daleko się nie dostaje. Niekiedy zęby mądrości wykorzystuje się w przypadku utraty innego zęba. Jeśli ma on odpowiednio ukształtowany korzeń, to można go przeszczepić w inne miejsce, unikając tym samym implantów.
Czy zęby mądrości należy usuwać
Jeszcze do niedawna wyrywanie ósemek było powszechnie praktykowane, pacjenci chcąc zapobiec problemom w przyszłości decydowali się na ich usunięcie. Obecnie coraz częściej słyszy się głosy, że jednak jest to niepotrzebne, i że zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest takie dbanie o ich stan, aby nic im się nie stało. Sama decyzja o usunięciu ósemek powinna być podjęta w oparciu o kilka czynników. Jeśli robi się to profilaktycznie, to najlepszym okresem będzie wiek między 14 a 22 lata, ze względu na łatwiejszy zabieg i szybsze możliwości gojenia. Wraz z wiekiem zwiększa się ryzyko powikłań, dlatego też wtedy o wyrwaniu tych zębów powinni decydować wyłącznie względy medyczne. Tu wskazaniem będzie przede wszystkim rozwijająca się próchnica. Leczenie zębów mądrości jest bardzo niewygodne, szczególnie kanałowe, a jednocześnie przez swoje położenie są one znacznie bardziej narażone na powstawanie ubytków. U niektórych osób argumentem mogą także być problemy ortodontyczne. Wyrzynające się zęby mogą bowiem przesuwać pozostałe, uniemożliwiając tym samym prawidłowy zgryz. Podobnie sytuacja wygląda, jeśli ósemka krzywo rośnie, powoduje stan zapalny czy też jest źródłem problemów z zatokami. Natomiast jeśli jest z nimi wszystko w porządku i nie dają żadnych dolegliwości, to najlepiej je zostawić w spokoju i dobrze o nie dbać.
Jak wygląda zabieg usuwania
Generalnie zabieg usunięcia ósemki nie różni się od normalnego wyrywania zęba, jednak ze względu na położenie może sprawić więcej problemów. Najczęściej stosuje się znieczulenie miejscowe, pozwalające na to, żeby spokojnie wszystko znosić, w wyjątkowych sytuacjach zapada decyzja o znieczuleniu ogólnym. Ze względu na dużą ilość korzeni i duży rozmiar ósemki często wyrywane są na raty. Odczuwa się wtedy silny nacisk na szczękę a także kruszenie i łamanie zęba, co dla wielu pacjentów może być bardzo stresującą sytuacją. Zupełnie innej procedury będą wymagały zęby, które nie wyrosły. Nie ma przy nich bezpośredniego dostępu, więc konieczny jest zabieg zwany dłutowaniem. Polega on na tym, że chirurg stomatolog nacina dziąsło w pobliżu usuwanego zęba, przy pomocy wiertła chirurgicznego zdejmuje blaszkę kostną, a następnie w całości lub w częściach usuwa ósemkę. Po dokładnym sprawdzeniu, czy zębodole nie pozostały żadne resztki, rana jest zszywana i pacjent może wrócić do domu. Obecnie coraz częściej do usuwania zębów mądrości wykorzystuje się mikroskopy, co znacznie usprawnia pracę i zmniejsza negatywne odczucia.
Postępowanie po zabiegu
Usunięcie ósemki, podobnie jak każdego innego zęba, wiąże się z powstaniem w dziąśle rany, z którą się należy odpowiednio obchodzić. Przede wszystkim w początkowym okresie można odczuwać silne dolegliwości bólowe, które można łagodzić za pomocą różnych środków. Z kolei na opuchliznę pomocne są zimne okłady i ssanie kostek lodu, co w pewien sposób także uśmierza ból. Bardzo ważne jest zachowanie higieny, szczególnie w pierwszej dobie po zabiegu. Dlatego też nie wolno palić papierosów, czyścić okolic rany czy nawet mocno wydmuchiwać nosa. Wskazane jest natomiast delikatne płukanie ciepłą wodą z solą. Przez kolejne dni dieta powinna być lekka, nie obciążająca jamy ustnej. Jeśli będzie taka możliwość, to znacznie lepiej jest przyjmować pokarmy płynne zamiast stałych. Do chwili zagojenia się rany należy także bardzo ostrożnie ją myć, żeby nie spowodować jakiegoś uszkodzenia. Przy ryzyku pojawienia się jakiejś infekcji może być konieczne przyjmowanie antybiotyku.
