Markery nowotworowe są coraz częściej wykorzystywane w diagnostyce nowotworów, pozwalają one na szybsze wykrycie choroby i podjęcie odpowiedniego leczenia. Jednym z nich jest antygen CA 125, który wykorzystuje się przede wszystkim jako wskaźnik raka jajnika, ale też raka trzustki, piersi czy endometrium. Zwiększony poziom CA 125 może także świadczyć o innych powodach niż nowotwory, między innymi obserwuje się go w okresie ciąży, podczas miesiączek czy w endometriozie.

Czym jest antygen CA 125

nowotwórPełna nazwa antygenu to carcinoma antygen 125, w skrócie jest on określany jako CA 125. Wskaźnik ten jest glikoproteiną, która w organizmie prawidłowo funkcjonującym, bez żadnych chorób, jest wytwarzana przez komórki niektórych organów. Między innymi są to nabłonek otrzewnej, endometrium, śluzówka szyjki macicy i jajowodów, osierdzia oraz opłucnej, a także komórki nabłonka jam ciała płodu. Glikoproteina może pojawiać się w prawidłowo funkcjonujących tkankach komórek, ale może często występuje na powierzchni komórek jajników, które zostały zmienione przez nowotwór. Dlatego też antygen nowotworowy CA 125 jest często stosowany w charakterze raka jajnika, a jego podwyższony poziom występuje też przy rozmaitych stanach zapalnych. Trzeba jednak pamiętać o tym, że takie badanie nie daje stuprocentowej pewności występowania lub nie nowotworu. Nie wszystkie kobiety będą bowiem miały podwyższony poziom markera, szacuje się, że taka sytuacja ma miejsce w około 20% przypadków. Dodatkowo zmiany wskaźnika niejednokrotnie świadczą też o innych dolegliwościach, dlatego ostateczna diagnoza powinna być potwierdzona innymi badaniami, na przykład ginekologicznymi czy USG.

Objawy raka jajnika

Rak jajnika jest jednym z częściej występujących nowotworów narządów rodnych, według statystyk rocznie notuje się nawet 3000 zachorowań rocznie. Dotyka on przede wszystkim kobiet w okresie okołomenopauzalnym, ryzyko zachorowania znacznie wzrasta po ukończeniu 50 roku życia. Niestety w wielu przypadkach wykrywany jest dopiero wtedy, gdy zmiany chorobowe są już mocno zaawansowane, co znacznie zmniejsza szanse na wyleczenie. Dużym problemem przy tym rodzaju nowotworu jest to, że na początku jego rozwój jest praktycznie bezobjawowy. Kolejne etapy choroby to uciski odczuwane w okolicy dróg moczowych, bóle podbrzusza, zaparcia, zaburzeniami w oddawaniu moczu czy nawet krwawienie z pochwy. Jednak nadal objawy te nie są charakterystyczne i wiele kobiet je lekceważy, a w tym czasie guz cały czas rośnie. Jak pokazują statystyki, najczęściej nowotwór jest wykrywany dopiero w trzecim lub czwartym stadium, czyli o wiele za późno. Na rozwój raka jajnika wpływa między innymi brak ciąż, endometrioza, niepłodność czy stymulowanie owulacji, a także uzależnienie od papierosów, otyłość czy przebyta świnka.

Prawidłowa wartość antygenu

W celu wyznaczenia wartości antygenu CA 125 należy pobrać od pacjenta próbkę krwi, przeważnie z żyły łokciowej. W przypadku zdrowych kobiet powinno się otrzymać wartość mniejszą niż 35 j/ml. W niektórych przypadkach norma ta zostaje podwyższona do 65 j/ml, ma to na celu wyeliminowanie fałszywie dodatnich wyników. Trzeba jednak mieć świadomość tego, że pomimo wysokiej czułości badania wynik markera nie może być stuprocentowo interpretowany jako wiarygodny. Wynika to z powodów, które już były wspominane, a mianowicie z tego, że w pewnej ilości przypadków nawet pomimo choroby CA 125 zostaje na niezmienionym poziomie. Dlatego też badanie to jest oczywiście bardzo przydatne, jednak powinno być traktowane jako pomocnicze, a podstawą powinna być ultrasonografia oraz badanie ginekologiczne.

Podwyższona wartość antygenu

Podobnie sytuacja wygląda z podwyższonym poziomem markera, co wbrew obawom wielu kobiet nie musi od razu świadczyć o postępującym nowotworze. Na przykład wskaźnik podwyższony do 300 j/ml często pojawia się pierwszym trymestrze ciąży lub w czasie miesiączki, dlatego też należy te czynniki wziąć pod uwagę przy interpretacji wyników. Dodatkowo na poziom CA 125 duży wpływ mają także różnego rodzaju choroby, między innymi zapalenie trzustki i przydatków oraz zapalenie lub marskość wątroby. Podwyższony stan markera notuje się także przy innych zmianach nowotworowych, między innymi raku piersi lub endometrium. Przy interpretacji wyników lekarz powinien zlecić dodatkowe badania, które jednoznacznie powinny potwierdzić lub wykluczyć obecność nowotworu. Należy też pamiętać o tym, że czułość diagnostyki opartej o marker CA 125 jest tym większa, im stopień zaawansowania choroby jest większy.

Badanie CA-125 po usunięciu raka jajnika

Po chirurgicznym usunięciu raka jajnika kontrolowanie stanu zdrowia jest niezwykle ważne, a bardzo dobrze się nadaje do tego celu właśnie marker CA 125. Jeżeli jego wartość będzie spadać, to oznacza to sukces w leczeniu i powrót do zdrowia. Jeżeli jednak wynik markera będzie się zwiększał, to niewykluczone że choroba wróciła lub nastąpiły jakieś przerzuty. W takim przypadku jest możliwość szybkiego zareagowania i wysłania pacjentki na kolejny zabieg lub wprowadzenia innych form leczenia, w celu całkowitego pozbycia się zmian nowotworowych.

 

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here